فرمالین ضدعفونی کننده بسیار پرکاربرد و عمومی در بین فعالان حوزه دام ،طیور و آبزیان است. همچنین برای پرورش قارچ و جاهایی که نیاز به ضدعفونی و پاکسازی است استفاده میشود. از حیث قیمت مناسب در سطح وسیع نیز برتری قابل توجهی دارد.
در اینجا به تمام موارد و نوع کاربرد ان در دام،طیور،آبزیان،پرورش قارچ و محیط ها اشاره خواهیم داشت.
فرمالین چیست؟
محلول مایع فرمالدئید (Formaldehyde)، فرمالین (formalin) نامیده میشود. .
یکی از مهمترین و بارزترین ویژگی های فرمالین، بوی تند آن است. این گاز که فرمالدئید نیز نامیده می شود، از نظر شیمیایی ترکیبی بسیار ساده دارد. این گاز به آسانی از احتراق ناقص ترکیبات حاوی کربن ایجاد میشود
این ماده با فرمول شیمیایی CH۲O اولین بار توسط دانشمند روسی به نام “الکساندر باتلر” در سال ۱۸۵۹ کشف شد.
در دود آتش‌سوزی جنگلها، دود حاصل از اگزوز اتومبیل ها و دود سیگار هم وجود دارد.
فرمالین موجود در بازار دارای ۳۷ تا ۴۰ % ماده اصلی است. این محلول ۱۰ تا ۱۲ در صد متانول نیز در خود دارد.
یکی از معروف ترین کاربردها در مورد ضدعفونی کردن دام و طیور و به ویژه پرورش ماهی است. در این مطلب با کاربردهای این ماده در پایین تر به تفصیل تشریح خواهیم داشت.
موارد مصرف و کاربرد فرمالین
- به عنوان محلول ضدعفونی کننده برای از بین بردن باکتری ها.
- نگهداری از نمونه های بیولوژیکی.
- صنایع تولید پلیمر.
- تولید سایر ترکیبات شیمیایی.
- استفاده در فرمولاسیون مایع دستشویی، ظرفشویی و شامپو سر و … به عنوان نگهدارنده.
- به عنوان رزین های چسبناک برای تولید تخته سه لایی.
- تولید اسفنج های عایق.
- به عنوان منومر در تولید پلیمرهای آمینو پلاست.
- ساخت نئوپان روکش دار و ورق های mdf.
- در صنایع رنگسازی، تولید کلید و پریز، تولید مواد منفجره.
- ماده اولیه اصلی در تولید هگزامین.
- جهت ضد عفونی کردن وسایل دندانپزشکی.
- در ساخت اسفنج های قالب گیری شده.
- خواص فوق العاده این ماده صنعتی باعث شده تا گستره کاربردهای آن نیز فراتر از حد تصور برود و در زندگی و صنعت و کشاورزی کاربرد داشته باشد.
- یکی از مهمترین ویژگی کاربردی فرمالین، خاصیت ضد باکتریایی و ضد عفونی کنندگی این ماده است. همین کاربرد ساده باعث شده تا گستردگی کاربرد ان از خانه تا صنعت کشیده شود.
اعلام سرطانزایی فرمالین
گزارش وزارت بهداشت و خدمات انسانی امریکا (HHS) افرادی که در معرض مقادیر زیاد فرمالدئید قرار می‌گیرند.
طبق این گزارش افرادی که در معرض نسبتا مداوم با آن هستند مبتلا به سرطان میگردند. در معرض سرطان‌های بینی و حلق، لوسمی میلوئیدی (نوعی سرطان خون) و سایر انواع سرطان هستند.
موسسه بین المللی سرطان نیز این ماده را سرطان زا شمرده است. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) برای افراد در معرض جز مواد سرطانزا طبقه بندی نمود.
امروزه نیز این ترکیب توسط سازمان های گوناگون سرطانزا شناخته شده است. کارکردن با آن نیازمند رعایت نکات ایمنی خاصی دارد.
غلظت های بالا باعث احساس سوزش در نای به همراه مشکل تنفسی، سوزش چشم و سر درد می شود.
باعث تولید اسید فرمیک است که با نفوذ در خون باعث افزایش اسیدیته می شود.
در بدن سبب تغییر پروتئین های DNA نیز می شود.
استنشاق آن در دوران نوزادی باعث ایجاد بیماری های عصبی در بزرگسالی می شود.
افراد در طولانی مدت در مواجه با آن باعث آسم شود.
ویژگی های فرمالین
این محلول گستره ای وسیع از خواص ضدعفونی را در دل خود جای داده است. تمامی خواص و کاربردهای فرمالدئید را می توان در ماده فرمالین نیز یافت.
یکی از ویژگی های مهم فرمالدئید، حلالیت آن در آب است.
و اما مهمترین ویژگی فرمالین در ازبین بردن طیف وسیعی از باکتری ها،انگل، قارچ ، و ویروس ها است.
فرمالین در دام و طیور
همانطور که اشاره شد، فرمالین ماده ای ضد عفونی کننده است. یکی از کاربردهای گسترده این ماده برای ضدعفونی، در دامداری ها ، در بحث طیور و استخرهای پرورش ماهی است.
این ماده به دلیل قیمت پایین خود ،برای ضد عفونی کردن محیط ها توصیه می شود.
از فرمالدئید گازی برای ضد عفونی کردن سطوح آجری و چوبی و همچنین لوازم مکانیکی استفاده می شود.
این مایع نیز کاربرهای گسترده ای برای ضدعفونی کردن این محیط ها دارد.
بهترین دما برای اثربخشی ۱۴ درجه سانتی گراد و بهترین رطوبت ۷۰ درصد است. برای ضد عفونی عمومی دامداری از محلول رقیق شده ان استفاده شود. و به مدت ۲۴ ساعت محیط تخلیه شده و در بسته باقی بماند.
در پرورش طیور نیز ،روش های مختلفی برای ضد عفونی با این ماده وجود دارد. یکی از این روش ها استفاده از فرمالین و پرمنگنات پتاسیم است.
همچنین تبخیر فرمالین و گازدهی محیط با وسایل مخصوص نیز از روش هایی است که با استفاده از این ماده مورد استفاده قرار می گیرد.
این محلول در صنعت دام و طیور و آبزیان برای ضدعفونی و گند زدایی استفاده قرارمی گیرد.
دستور مصرف در دامداری و مرغداری ها:
برای ضدعفونی کردن سطوح و محیط نگهداری دام و طیور از فرمالین به فور استفاده میشود.
محلول را پس از رقیق سازی،در فضای مورد نظر و بر روی سطوح آلوده اسپری نمایید.
همچنین می شود با دود دادن فرمالین به وسیله پرمنگنات پتاسیم سطوح و محیطهای نگهداری مورد نظر را ضدعفونی و گندزدایی نمود.
تذکر:
۱- محلول را مستقیما در حضور دام و طیور استفاده ننمایید.
۲- برای رقیق کردن ان در هوای سرد جهت اسپری روی سطوح ،از آب گرم با دمای ۲۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد استفاده نمایید.
فرمالین در آبزی پروری
در پرورش ماهی نیز روش موثر استفاده آن اضافه نمودن تدریجی به مجرای ورودی آب است.
از ان جهت حمام دادن ماهی ها بر علیه بیماری های انگلی استفاده می گردد.
البته پیشنهاد بنده در ماهی برای استفاده ضدعفونی محیط و بکارگیری ان جهت پیشگیری است نه درمان. درعوض برای درمان میتوانید ازکلرامین تی و … استفاده نمایید.
فرمالین بر روی تمامی انگل های موجود در آبشش ، پوست و باله تاثیر گذار است. اما جهت درمان بیماری های باکتریایی و قارچی در ارجحیت قرار نمی گیرد(کلرامین تی).
علاوه بر این، غلظت های بالای ان جهت کنترل قارچ تخم ماهی کاربرد دارد.
استفاده از آن باعث حذف اکسیژن از آب می باشد پس به مسئله تامین اکسیژن کافی بیاندیشید.
به علت خاصیت جلبک کشی که دارد در صنعت آبزی پروری کمتر به کار برده می شود. چون جلبک ها منابع غذایی غنی برای ماهیان پرورشی هستند.
نکته: صورتی که فرماین شما رسوب سفیدی کرده است از آن استفاده نکنید. چون این ترکیب تنها یک ماده سمی خطرناک خواهد بود.
فرمالین در ضدعفونی پرورش قارچ
نا گفته پیداست که استفاده از حشره کشها در طول دوره پرورش قارچ کاری نادرست است. حشره کشها ضمن اینکه خطر آفرین هستند ممکن است به میزان تولید قارچ و کیفیت آن نیز آسیب بزنند.
تا قبل از شروع کار می توان تقریبا از تمام سموم استفاده کرد بدون اینکه خطری متوجه کار ما شود.
بهتر است سالن جدید را حدود یک هفته مانده به شروع کار پرورش آغاز کنیم.
انواع زیادی از مواد گند زدا وجود دارند که برای عمل ضد عفونی مورد استفاده قرار گیرند. در این میان بهترین آنها سمی است که علاوه براشکال فعال بیماریها بتواند در هاگ آنها نیز تاثیر بگذارد.
فرمالین سمی است که در حال حاضر برای گند زدایی اکثر سالن های پرورش قارچ به کار برده می شود. برای استفاده از این سم محلول ده درصد ان را به نسبت۵/۱-۱ لیتر در هر متر مربع از سالن مورد استفاده قرار می دهند.
ساخت حوضچه آب آهک در وردوی سالن کشت نیز از اقدامات اصولی طول دوره برداشت است.
در ضمن پنجره های سالن کشت بایستی حتما” مجهز به توری شوند.
روش ضد عفونی نمودن پرورش قارچ
جهت ضد عفونی نمودن سالن کشت و پرورش قارچ روش های مختلفی وجود دارد از جمله:
الف – سم پاشی با مواد ضد عفونی کننده
ب – ضد عفونی با بخار(فرمالئید)
این ماده خاصیت ضد باکتری و ضد قارچ دارد.
برای استفاده فرمالین مایع را به صورت محلول ۲۰ سی سی + ۴۰ گرم پرمنگنات میکس تمایید. و از تولید گاز حاصل برای ضدعفونی نمودن ۳ متر مکعب فضا استفاده می شود.
به این ترتیب که محلول پاشی تا حد شستن کامل سقف دیوارها وکف سالن انجام می گیرد. پس از پایان عمل ضد عفونی باید فضای سالن به مدت ۷۲-۴۸ ساعت کاملا بسته باشد تا بخارات حاصل از این سم روی نقاط مختلف سالن ودرون روزنه ها و شکافهای موجود در سقف ودیوار تاثیر بگذارد.
فرمالکس در ضدعفونی
همچنین می توان از فرمالکس روش دیگر ضدعفونی برای ضد عفونی سالن و ابزار موجود در آن استفاده کرد. این ماده به صورت گاز است ومی تواند به منافذ سالن نیز رخنه و در حد نیاز آنها را ضد عفونی کند. فرمالکس یا روش دودزا
بیشتر بخوانید: