مکان مناسب پرورش گوسفند برای فعالیت دامداری ویژگی های خاصی مانند محل علوفه،امنیت گوسفندان نسبت به هجوم حیوانات وحشی،آب تمیز،و… دارد. بنابه همین دلیل باعث اهمیت بسزایی در این صنعت شده است.
محاسن محل پرورش گوسفند
یکی از خوبی های محل پرورش گوسفند و بز نسبت به دیگر حیوانات مانند گاو و مرغ ،کم هزینه بودن محل زندگی و عدم نیاز به تجهیزات خاص است.
اما برای پرورش گوسفند در تعداد زیاد و انبوه وجود تاسیسات فنی مناسب لازم و ضروری هست. تا پرورشی استاندارد و با سود اقتصادی خوبی بهره برادی شود.
محل پرورش دام باید از هر لحاظی وضعیت استاندارد آن مکان مانند سایبان، آبخور،آبشخور را بررسی کرده و در صورت وجود مشکل آن را برطرف کرد. سپس دام را به آنجا انتقال داد.
آماده سازی استاندارد مکان پرورش دام و طیور موجب حفظ سلامت دام و طیور در زمان پرورش ، افزایش تولیدات گوشت و پشم و شیر همچنین صرفه جویی در هزینه های نگهداری و خوراک دام می شود.
نکات مهم برای مکان مناسب پرورش گوسفند
۱- از نظر شرایط آب و هوایی و بروز باران های شدید و سیل باید مکان زندگی دام از زمین های اطراف بلندتر باشد. تا از ورود آب به محل نگهداری دام ها جلوگیری شود. گوسفند به دلیل پشمی که دارد ، به دمای بالا و حرارت و رطوبت زیاد حساسیت دارد. ولی بز به سرما حساسیت بیشتری دارد .
۲- فاصله مناسب مکان پرورش دام از خانه های مسکونی باید رعایت شود. زیرا شیوع ویروس ها و انگل بیماری های حیوانات اهلی می تواند به انسان نیز صدمه وارد کند. و حتی منجر به مرگ افراد شود.
بیماری های هاری ، تب مالت ، سیاه زخم ، سل و بیماری های عفونی دستگاه تنفس معمولا بین انسان و دام مشترک هستند.
۳- در مناطق سردسیر جایگاه باید رو به آفتاب و خلاف وزش باد منطقه باشد .
۴- مکان جایگاه دام باید به گونه ای باشدکه بهترین و بیشترین استفاده از آفتاب را بهره ببرد.
۵- کف ،در و دیوار و سقف محل پرورش گوسفند باید بادوام ، غیرقابل نفوذ ، قابل شستشو و ضدعفونی کننده باشد.
انواع مکان مناسب پرورش گوسفند
برای پرورش گوسفند سه مکان مناسب جایگاه باز،جایگاه نیمه باز،جایگاه بسته وجود دارد.که در زیر هریک از این مکان ها را توضیح داده ایم .
- جایگاه باز : جایگاه باز برای مناطق گرم و خشک که گرمای طولانی دارد مناسب است. در جایگاه های باز ،جای گوسفندان از چهار طرف باز است و فقط دارای سقف به صورت سایبان می باشد .
- جایگاه نیمه باز : جایگاه های نیمه باز دارای سه دیوار جانبی بوده و سقف نیز دارد . سمت جنوبی کاملا باز است. و مخصوص مناطق معتدل است .
- جایگاه بسته : این جایگاه کاملا بسته و سقف آن نیز پوشیده است . جایگاه بسته مخصوص دام ، توسط درب و پنجره از فضای آزاد استفاده میکند. و برای مناطق سردسیر مناسب است .
پرورش دام در مکان بسته فضای لازم برای هر دام از فضای باز و نیمه باز کمتر است.
در جایگاه بسته ، تهویه سالن امری بسیار مهم و قابل توجه است. برای تهویه هوا باید از دریچه ها و فن مناسب استفاده کرد .
پرورش گوسفند در محیط بسته معایب دیگری نیز دارد. آلودگی و تماس دام با فضولات باعث انتشار بیماری و انگل میشود. رعایت این امر برای نظافت و بهداشت دام بسیار مهم میباشد تا از بروز مشکلات مختلف جلوگیری شود.
جمع آوری فضولات دامی در فصل زمستان به دلیل خیس شدن باید بیشتر از تابستان انجام شود.
جمع نکردن و نگهداری نادرست از فضولات دامی باعث ایجاد تجمع حشرات و رشد و نمو آن ها و بستر مناسبی برای انگل های خارجی مانند کرم ها می شود .
تجهیزات مورد نیاز برای پرورش گوسفند
۱- آخور
آخور در مکان گوسفند و بز به دو صورت ثابت و متحرک است. اخور ها دارای دونوع یک طرفه و دو طرفه هستند. برای تهیه آخور می توان از جنس چوب ، آهن ، آجر و یا بلوک های سیمانی استفاده کرد. آخور ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر از کف جایگاه بالاتر است و بر حسب سن و جثه می تواند تغییر کند .
عرض آخور های دو طرفه از یک طرفه بیشتر است. و از آخور های دو طرفه در وسط آغل استفاده می شود . ابعاد آخور مناسب برای هر راس گوسفند و بز در سنین مختلف بسته به نوع پرورش متفاوت است .
۲- آبشخور
آبشخور از مهم ترین و کاربردی ترین تجهیزات در پرورش دام است . آبشخور نیز مانند آخور به دو صورت ثابت و متحرک وجود دارد .
محع قرار دادن آبشخور باید کاملا استاندارد برای هر گوسفند و بز در همه سنین باشد.تا همه به راحتی بتوانند از آن استفاده کنند. به طور میانگین برای نوشیدن آب روزانه به ۵ الی ۱۰ لیتر آب نیازمند است.
آبشخور هم مانند آخور دو گونه یک طرفه و دو طرفه دارد. آبشخور باید در محلی قرار بگیرد تا از آلودگی آب جلوگیری شود . نظافت آبشخور باید مرتبا انجام شود زیرا هنگام آب خوردن،خوراک درون دهانشان به درون آب منتقل شده و برای رشد عوامل بیماری زا مناسب است .
۳- علوفه خورد کن
برای خورد کردن علف خشک و مرطوب (ذرت ، یونجه و گیاهان دارویی ) از دستگاه علوفه خورد کن استفاده شود .
۴- آسیاب
آسیاب ها دو نوع چکشی و علطکی هستند. برای خورد کردن غلات مورد استفاده قرار می گیرد.
۵-دستگاه مخلوط کن
برای مخلوط کردن اجزای کنسانتره (جو ، سبوس ، ذرت ، کنجاله ، نمک و مکمل ها ) استفاده می شود .
۶- دستگاه شیر دوش
پرورش گله های شیری نیاز به دستگاه شیردوش سیار مخصوص گوسفند و بز دارد. یا در صورتی که در حالت صنعتی باشد از سالن شیردوش ویژه دام استفاده شود .
۷- دستگاه پشم چین
برای چیدن پشم گوسفند از دستگاه پشم چین استفاده می شود.این دستگاه انواع مختلفی دارد و به صورت برقی ، دستی – صنعتی و موتوری استفاده می شود.
