دستگاه گوارش اسب

دستگاه گوارش اسب سبب تجزیه و تحلیل به علاوه جذب مواد غذایی میشود. بروز ناهنجاری در این سیستم سبب اختلال در عملکرد آن میشود.

وظیفه دستگاه گوارش اسب

اندام های موثر در جذب و پردازش مواد غذایی معادل دستگاه گوارش است. که شروع آن از دهان ، مری ، کبد ، لوزالمعده ، روده ها ، راست روده و پایان آن مقعد است.

انسان ها ، سگ ها به علاوه گربه ها دارای معده های ساده ، قابل تجزیه و تحلیل مواد غذایی میباشند.

اکثر حیواناتی که تغذیه آن ها از طریق مصرف مواد غذایی صورت میگیرد ، دارای سیستم بدنی مبهم و پیچیده ای هستند که متشکل از چند معده همچون شکمبه است.

علف ها و یونجه ها توسط باکتری های فراوانی در هضم و در نتیجه تجزیه و تحلیل میشوند.

موارد تشکیل دهنده سیستم گوارشی

سیستم گوارشی اسب تلفیقی از خصوصیات معده ساده و سیستم گوارشی چند معده است. این سیستم بدنی اسب به علت افزایش هضم مواد گیاهی فشرده و فیبردار در چند محل خم و باریک میگردد.

پیش روده اسب(ابتدای دستگاه گوارش) متشکل از معده ای ساده به علاوه روده کوچک است. معده اسب در مقایسه با سایز آن کوچک است و فقط قادر به پشتیبانی (۱۰_۸) لیتر آب و مواد غذایی میباشد. مواد غذایی سریعا از معده گذر میکند.

روده کوچک اسب متشکل از دوازدهه ، تهی روده و دراز روده است. آنزیم ها سبب تجزیه و تحلیل مواد غذایی در ابتدای روده میشود.

پس از کبد اسب ، روده خلفی وجود دارد که سبب تسهیل تغذیه اسب و تجزیه آن به انرژی میشود. روده خلفی متشکل از کور روده ، کولون بزرگ ، کولون شکمی و پشتی چپ به علاوه کولون کوچک است.

روده خلفی موجب هضم باکتریائی و تجزیه و تحلیل مواد گیاهی فیبردار به اسیدهای چرب فرار قابل استفاده به عنوان انرژی میشود.

کور روده قادر به ذخیره (۳۰_۲۷) لیتر مواد غذایی و آب است.

اندام های اصلی گوارش اسب

عملکرد های اصولی دستگاه گوارش شامل موارد ذیل میباشند :

▪جویدن مواد غذایی

▪تولید بزاق

▪نوشیدن آب

▪بلع مواد غذایی

▪جذب مواد مغذی

▪هضم مواد غذایی

▪حفظ توازن مناسب مایعات بدن

▪دفع مواد زائد بدن

اختلالات ناشی از دستگاه گوارش اسب :

▪مشکل در هضم

▪اختلال در جذب مواد مغذی

▪حرکت و فعالیت دستگاه گوارش اسب

▪دفع مدفوع

در صورت بروز اختلالات فوق در دستگاه گوارش بایستی دامپزشک را خبر کنید. در اینصورت قصد دامپزشک از معاینه و بررسی اسب شناسایی قسمت دارای اختلال ، علت آن و در نهایت درمان اختلال است.

علائم اختلالات دستگاه گوارش

علائم وجود اختلالات و ناهنجاری های دستگاه گوارش شامل موارد ذیل میباشند :

▪تولید بزاق بیش از حد معمول یکی از نشانه های وجود ناهنجاری های موجود در سیستم گوارشی این حیوان است.

▪اسهال

▪یبوست

▪کاهش میزان معمول مدفوع

▪کاهش میزان اشتها

▪خونریزی نواحی مختلف

▪درد شکم

▪نفخ

▪کاهش سطح آب بدن

▪تضعیف سیستم فیزیولوژیک که در نتیجه سبب کاهش میزان عملکرد اندام ها ، بافت ها و سلول ها میشود.

اسهال اسب

اکثرا اسهال جزو بروز ناهنجاری در دستگاه گوارش است البته دارای دلایل دیگری نیز میباشد.

اسهال با حجم بسیار به علاوه حالتی آبکی بطور معمول دارای ترشح بیش از حد معمول در روده به علت وجود عفونت های ناشی از عوامل باکتریائی است.

از دیگر دلایل بروز اسهال میتوان به تضعیف میزان جذب و عدم جذب مناسب مواد مغذی است.

تضعیف میزان جذب امکان دارد به دلایل اختلال در سلول های روده ای جذب ، وجود عفونت های انگلی ، بروز ناهنجاری در ترشح لوزالمعده ، کم آبی و ارثی بودن باشد.

البته ناهنجاری های دستگاه گوارش اسب امکان دارد به علت تحول در میزان به علاوه خصوصیات طبیعی فعالیت های روده باشد.

سایز مدفوع معمول اسب همسان با فُرم میوه سیب و رطوبت دار میباشند.

بروز ناهنجاری های سیستم گوارش اسب امکان دارد سبب سختی و نرمی آن گردد. مدفوع خشک و سخت امکان دارد سبب بروز کولیک در اسب گردد.

در اینصورت ، شما بایستی اقدام به گزارش مراتب مدفوع رنگ و وجود علائم خونی در مدفوع به دامپزشک مختص به اسب کنید.

بروز قولنج در سیستم گوارش اسب

یکی از رایجترین ناهنجاری های موجود در سیستم گوارش اسب ، بروز قولنج محسوب میشود.

علائم قولنج اسب :

▪پنجه کوبیدن مداوم اسب روی سطوح زمین جزو علائم وجود قولنج در سیستم گوارشی حیوان اسب است.

▪لگد زدن به ناحیه شکم

▪دراز کشیدن اسب به ناحیه پهلو

معاینه دستگاه گوارش

شما فقط بعد از معاینه اسب میتوانید از وجود اختلالات و ناهنجاری های سیستم گوارشی اسب آگاه شوید.

بیان مفصل و دقیق شما از تاریخچه اسب همچون سن اسب ، جیره غذایی اکنونی ، شیوه دفع عوامل بیماری زا به علاوه آخرین مرتبه بیماری ، وجود اختلالات اسبقی و تاریخچه حمل و نقل آن به جهت سفر میتواند به احتمال زیاد سبب آگاه سازی دامپزشک از دلیل بروز ناهنجاری و بیماری اسب شود.

معاینه اولیه دامپزشک جهت آگاهی از ناهنجاری اسب :

▪دامپزشک جهت تشخیص ناهنجاری به معاینه چشمی و تحول طیف رنگی و غشاهای مخاطی اسب میپردازد.

▪ضربان قلب

▪دامپزشک جهت ارزیابی فرم و سایز اندام های شکمی به معاینه لمس شکم و راست روده میپردازد.‌

▪بکارگیری گوشی پزشکی جهت شنوایی صداهای غیر عادی

▪ارزیابی بصری مدفوع

بروز بیماری های عفونی دستگاه گوارش اسب

چون ورود عوامل بیماری زای خارجی و سایر عوامل بیماری زا توسط دهان به سیستم گوارشی آسان و راحت است. این سیستم بدن مستعد عفونت توسط باکتری‌ها ویروس‌ها ، انگل‌ها و سایر موجودات است.

بدن تمامی حیوانات و انسان ها دارای میزان اندکی از میکروارگانیسم های روده ای موجود در سیستم گوارش هستند. منظور از ارگانیسم های روده ای فلور مفید روده است که پس از چند ساعت از تولد تولید میشوند.

نقش فلور روده :

▪هضم غذا

▪جلوگیری از بروز عفونت

یکی از دلایل رایج بروز اختلالات و ناهنجاری های سیستم گوارشی اسب ، انگل میباشد.

اکثر انگل ها سبب انتقال آلودگی مستقیم سیستم گوارشی و در نتیجه بیماری اسب میشود. انتقال مستقیم آلودگی بیانگر وجود فقط (۱) میزبان است.

دقت کنید ، انتقال مستقیم آلودگی ناشی از انگل به عبور تخم ها و لاروهای انگل از مدفوع اسب و عفونت آنان میباشد که توسط اسبی دیگر به مصرف میرسند.

انگل ها قادر به ایجاد بیماری حاد و در کل سبب کاهش سیستم ایمنی بدن میشوند.

بروز بیماری های غیر عفونی در اسب

اکثر بیماری های مربوط به سیستم گوارشی اسب از طریق عوامل بیماری زای عفونی ایجاد نمی شوند.

علت بیماری های غیرعفونی گوارشی اسب :

▪پرخوری

▪تغذیه مواد غذایی با سطح کیفی پایین

▪مواد شیمیایی

▪انسداد ناشی از بلع اشیاء خارجی

▪بروز آسیب در سیستم گوارشی حیوان

▪کمبود آنزیم های گوارشی

▪بروز اختلال در سطح پوشش داخلی سیستم گوارش

▪نقص مادرزادی

بطور معمول بروز بیماری های غیرعفونی در دستگاه گوارش اسب فقط سبب درگیری (۱) عدد اسب میشود. اما درگیری چندین اسب متعدد نزدیک به هم ناشی از مصرف بیش از حد معمول مواد غذایی و وجود سموم میباشد.