تغذیه خرگوش در مراحل مختلف زندگی او نقش بسیار مهم و موثری دارد. در این مبحث به بررسی نوع تغذیه و موارد ضروری در تغذیه خرگوش میپردازیم.
نوع تغذیه خرگوش
▪خرگوش ها گیاهخواران کوچکی هستند. که دارای نیاز های تغذیه ای و دستگاه گوارشی خاصی میباشند.
▪آنها (خوران انتخابی) هستند: یعنی طبیعتا مواد غذایی را انتخاب میکنند که دارا میزان انرژی بالاتری است.
▪از برگ های گیاهی پیر(دارای فیبر بیشتر) و برگ و شاخه های گیاهی تازه و نو تغذیه میکنند.
فرایند هضم تغذیه خرگوش
▪تغذیه خود را نشخوار نمیکنند.
▪این غذای نشخوار نشده آنها در روده باریک بصورت(خمیری شکل) جمع میشود.
▪ روده بزرگ محل تجمع باکتری ها و میکروب های مواد مغذی هضم نشده میباشد. بیشترین تعداد این باکتری ها مربوط به باکتری های گرم مثبت است.
▪وجود باکتری های در دستگاه گوارش خرگوش موجب حساسیت آنان به انتی بیوتیک های خوراکی شده است. تجویز این انتی بیوتیک ها میتواند باعث اختلالات گوارشی مرگ آور شود.
▪فرایند هضم غذا بر اساس اندازه ذرات غذا در روده باریک صورت میگیرد. حرکات روده باعث میشود ذرات بزرگتر از ۰/۵ میلی متر توسط باکتری های لیگنوسلولز تجزیه شوند و به روده بزرگ وارد شوند و فیبر موجود در غذا در بدن خرگوش هضم و جذب نمیشود.
▪خرگوش آنها را بصورت گلوله های سخت از طریق مدفوع دفع میکند.
▪طول ذرات غذایی دارای اهمیت بسیاری است.
▪ذرات غذایی بزرگ باعث تحرک روده بزرگ میشود. و این ذرات جذب روده بزرگ نمی شوند. و ممکن است موجب آسیب زدن شوند چون فعالیت دستگاه گوارش را تحریک میکند.
▪حرکات روده موجب میشود ذرات ۰/۳ میلی متر یا کوچکتر را به داخل روده بزرگ حرکت و منتقل میدهد. این ذرات قابل هضم به حالت خمیری در می آیند.
▪محتویات روده بزرگ بصورت نرم یا سکوتروپ (فضولات خوشه ای شکل) از طریق مدفوع خارج میشوند.
▪این سکوتروپ ها توسط خود خرگوش تغذیه میشوند. چون سیستم هضم خرگوش ها نمی تواند همه مواد مغذی غذا را در اولین بار از فرایند هضم جذب و دفع کند.
▪سکوتروپ ها دارای مواد مغذی مفیدی مثل پروتئین و فیبر هستند.
نقش فیبر مورد نیاز در تغذیه خرگوش
▪موجب دفع سریع ذرات بزرگ غذایی از طریق روده بزرگ
▪فیبر غذایی مورد نیاز خرگوش ۱۵٪ است.
▪تقویت حرکت روده
▪باعث کاهش بیماری های روده ای
▪جذب زیاد فیبر ۳۵_۳۰٪ از طریق تغذیه (یونجه تیموتی)امکان پذیر است.
▪فیبر باعث جذب سموم باکتری ها و دفع سخت آنها از طریق مدفوع میشود.
▪رژیم های غذایی کم فیبر موجب مشکلات روده ای میشوند.
▪ضرورت فیبر غیر قابل هضم برای تحریک تحرک دستگاه گوارش خرگوش جلوگیری از مشکلات رفتاری(جویدن خز) ، تحریک اشتها و مصرف سکوتروپ ها مهم است.
▪برای خرگوش های خانگی ۲۰٪فیبر خام برای تولیدانرژی و ۱۲/۵٪فیبر غیر قابل هضم نیاز است.
ویتامین های مورد نیاز تغذیه خرگوش
▪تمام اجزای رژیم غذایی اصلی: (پروتئین ، فیبر ، چربی و انرژی) باید با مرحله ی زندگی خرگوش:(رشد ، بارداری ، دوران شیردهی یا مراقبت و نگهداری) متناسب باشد.
▪وجود ویتامین های E ، A ، D در تغذیه خرگوش ضروری و مورد نیاز است.
▪باکتری های موجود در روده باعث سنتز ویتامین های B ، K به مقدار لازم میشود.
▪بیماری و استرس موجب افزایش نیاز به ویتامین ها میشوند. در چنین مواقعی وجود کم ویتامین ها موجب اکسیداسیون میشوند.
▪در مواقع بیماری یا استرس ویتامین های A ، E نسبت به سایر ویتامین ها زودتر از بین میروند.
▪جیره های غذایی مورد تغذیه خرگوش باید دارای بیش از ۳۰ ٪ کنجاله یونجه=(تفاله یا بازمانده یونجه) باشد. که موجب تامین ویتامین A به مقدار کافی میشود.
▪مقدار ویتامین A در جیره های غذایی باید ۷۵۰۰۰_۵۰۰۰ واحد بر کیلوگرم باشد. اگر مقدار ویتامین از این محدوده بیشتر یا کمتر باشد ، ممکن است: باعث سقط و هیدروسفالی=تجمع مایع مغزی نخاعی در جمجمه شود.
▪کمبود ویتامین E موجب: ناباروری ، تخریب و ضعیفی عضلات خرگوش و مرگ جنین و نوزاد شود.
رژیم غذایی پلت شده و اکسترود شده
▪برای تغدیه خرگوش میتوانید از پلت های خوراکی مناسب خرگوش استفاده کنید. البته دقت کنید که مصرف بیش از حد این پلت های خوراکی باعث چاقی رشد بیش از حد دندان ها ، رسوب کلسیم کربنات در دستگاه ادرار و درنتیجه موجب آسیب کلیه میشود. همچنین باعث میشود فیبر مورد نیاز بدن خرگوش تامین نشود و باعث اختلال در سیستم گوارشی میشود.
▪نوعی دیگر جیره خوراکی آماده برای خرگوش وجود دارد که دارای تفاوت هایی با جیره غذایی پلت شده میباشد. به این نوع جیره غذایی اکسترود شده میگویند. که این نوع جیره در مقایسه با پلت ها دارای خاصیت جذب بهتر ، خوش طعم تر ، شکل و برش منظم تر و نسبتا به پلت خوراکی مقرون به صرفه میباشد.
آب مورد نیاز خرگوش ها
▪بطور طبیعی و معمول خرگوش با سرعت ۱۲۰ میلی لیتر بر کیلوگرم آب مصرف میکند.
▪خرگوشی که بدنش دچار کم آبی میشود را باید به مدت ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری کرد. و باید۲ برابر مقدار مصرفی طبیعی (۲۴۰میلی لیتر بر کیلوگرم) آب مصرف کند.
کربوهیدرات مورد نیاز در تغذیه خرگوش
▪جلوگیری از آزادشدن موتیلین=(هورمون ۲۲ اسیدآمینه ای که توسط سلول های روده باریک ترشح میشوند)
▪موتیلین باعث تحریک و انقباض ماهیچه های صاف دستگاه گوارش میشود.
▪ اضافی بودن نشاسته=(نوعی کربوهیدرات) باعث تکثیر باکتری های بیماری زای:(کلستریدیوم=نوعی هاگ) و (اسپیروفرم=اختلالی خود ایمنی) میشود که این باکتری ها ازخود سم تولید میکنند.
